Hoe vaak heb je jezelf al horen zeggen: “Dit keer ga ik het echt volhouden”? Je begint vol goede moed aan een dieet, volgt strikt de regels, maar uiteindelijk val je terug in oude gewoontes. Je voelt de frustratie en denkt dat het aan jezelf ligt. Maar de waarheid is dat het niet aan jou ligt – het ligt aan het dieet zelf en de dieetcultuur. In deze blog leg ik uit waarom diëten niet werken en hoe je een gezondere relatie met eten kunt ontwikkelen.
Wat is de dieetcultuur?
De dieetcultuur is overal om ons heen. In tijdschriften, social media, in gesprekken met collega’s, vrienden en familie – overal zie en hoor je succesverhalen van mensen ‘die eindelijk hun ideale gewicht’ hebben bereikt. En wordt de boodschap gedeeld dat ‘slank’ zijn gelijkstaat aan gezond en succesvol zijn. Deze cultuur is zo diep geworteld dat we zijn gaan geloven dat ons lichaam nooit goed genoeg is en dat we alleen gezond zijn als we slank zijn.
Wat is dieetmentaliteit?
Door deze constante blootstelling aan de dieetcultuur ontwikkelen veel mensen een dieetmentaliteit. Dit houdt in dat je jezelf voortdurend beoordeelt op basis van je lichaam en eetgewoontes. Als je voor de spiegel staat, kijk je niet naar hoe leuk je outfit staat, maar of je buik of bovenarmen wel goed verborgen zijn. Het gevolg is een constante negatieve focus op je lichaam en voeding.
Hoe beïnvloedt de dieetcultuur ons eet- en beweeggedrag?
Je bent een groot deel van de tijd gefocust op hoe je lichaam eruit ziet en wat je zou moeten veranderen. Het gevolg daarvan is dat je blijft rondlopen met de gedachte ‘ik zou er echt eens wat aan moeten doen’. Je sleept je zelf weer vol tegenzin naar de sportschool, je wordt nog strenger op wat je eet, je knaagt op wortels als tussendoortje en neemt jezelf voor om nooit meer te gaan snoepen.
Met het idee in je hoofd dat als je dat niet zou doen het he-le-maal misgaat, het compleet uit de hand loopt en je nog dikker wordt dan je al zou zijn.
Dit veroorzaakt veel onrust en heeft tot gevolg dat je lichaam altijd maar bezig is om zich aan te passen aan jouw eet- en beweeggedrag en je lichaam uiteindelijk ook niet meer weet waar het aan toe is.
Hoewel je misschien wel doorhebt dat dit ook niet werkt en het in het diepst van je hart anders zou willen doen, weet je ook niet zo goed hoe.
Waarom diëten niet werken: de negatieve effecten
Elke keer dat je een dieet “mislukt” geef je jezelf de schuld. Dit patroon van proberen, falen en het daarop volgende schuldgevoel beschadigd je zelfvertrouwen en versterkt een negatieve relatie met eten.
Het kan zijn dat je geen officieel dieet volgt, maar je toch je eten bijhoudt in een app.
Misschien beperk je jezelf tot alleen koolhydraten uit groenten en fruit.
Of eet je alleen in het weekend snoep?
Dit zijn allemaal tekenen van een beperkende aanpak die je op de lange termijn niet vol kunt houden.
Allemaal dingen die je niet je hele leven lang kan volhouden, want je hebt nu eenmaal wel wat beters te doen in je leven. Of je komt er achter dat alleen de koolhydraten uit groente en fruit niet voldoende zijn om voldoende energie te hebben gedurende de dag.
Of… misschien nog wel de grootste frustratie, je houdt je super goed aan dat strenge dieet maar wat je ook doet je gewicht neemt alleen maar toe.
Waarom diëten niet werken: de kern van het probleem
Diëten worden vaak gebracht als dé oplossing om af te vallen en gezonder te worden, maar in werkelijkheid is het effect in 90% van de gevallen slechts tijdelijk. Of er is zelfs helemaal geen effect te zien. Dat komt niet omdat je niet genoeg doorzettingsvermogen hebt; het ligt aan de manier waarop diëten zijn samengesteld. Diëten vertellen vaak wat je wel en niet mag eten en hoeveel je mag eten (te weinig) of in welke verhoudingen. Hierdoor is je natuurlijke hongergevoel verstoord geraakt, je bent het verleerd om te luisteren naar wat je lichaam nodig heeft. Daarnaast zorgen al die beperkingen voor een gevoel van schaarste, waardoor je juist meer gaat verlangen naar datgene wat je jezelf ontzegt. En op de lange termijn wordt dit niet alleen moeilijk vol te houden, maar ook mentaal en emotioneel belastend.
Bovendien is ons lichaam niet gemaakt om langdurig op een beperkend dieet te functioneren. Door minder calorieën te eten dan je lichaam nodig heeft, schakelt je stofwisseling over naar een “spaarstand” om energie te besparen. Alsof je in je auto te weinig benzine gooit voor de lange rit naar je vakantiebestemming. Dit betekent dat je minder calorieën kunt verbranden en vaak uiteindelijk het verloren gewicht, of meer, weer aankomt, wat het welbekende “jojo-effect” veroorzaakt.
Het alternatief voor het volgen van een dieet
In plaats van het volgen van een dieet, kun je werken aan een gezonde relatie met eten en je lichaam. Dit betekent dat je jezelf toestaat om zonder schuldgevoel van voedsel te genieten, en dat je luistert naar de signalen van je lichaam – eet wanneer je honger hebt en stop wanneer je vol zit. Door een gezonde relatie met eten te ontwikkelen, neem je afstand van de beperkende regels van diëten en leer je te reageren op de behoeftes van jouw lichaam.
Een gezonde relatie met eten betekent ook dat je jezelf leert accepteren zoals je bent. In plaats van jezelf continu te beoordelen op hoe je eruitziet, kun je leren waarderen wat je lichaam voor je doet. Dit draagt niet alleen bij aan meer zelfvertrouwen, maar ook aan een stabieler en prettiger gevoel over jezelf.
Gezond zijn zonder dieet
Veel mensen geloven dat diëten de enige manier zijn om gezond te worden, maar gezondheid is zoveel meer dan alleen het getal op de weegschaal. Gezond zijn betekent dat je energie hebt om dingen te doen die je leuk vindt, dat je mentaal en fysiek lekker in je vel zit, en dat je je lichaam ondersteunt met voeding die voedzaam en vullend is. Door een meer intuïtieve benadering van voeding aan te nemen, creëer je een duurzaam eetpatroon dat past bij jouw levensstijl – zonder restricties of stress.
Stel je voor dat je dag niet meer draait om wat je wel of niet ‘mag’ eten, maar dat je eet omdat het goed voelt en energie geeft. Dat je keuzes maakt vanuit zelfzorg in plaats van beperking. Dit is de basis voor langdurige gezondheid en geluk, iets wat geen enkel dieet je kan geven.
Wees niet ongerust: Je lichaam weet wat het nodig heeft om goed te functioneren en zal je daarom echt niet 24-uur per dag laten verlangen naar slagroomtaart of chips.
Kies voor een gezonde relatie met eten
In plaats van keer op keer een dieet te volgen dat je uiteindelijk niet gelukkig maakt, kun je kiezen voor een manier die je vrijheid en rust biedt. Een manier waarmee je jezelf niet langer afkeurt om wat je eet of hoe je eruitziet. Door te werken aan een gezonde relatie met eten en jezelf, creëer je ruimte voor een leven waarin je je goed voelt, zonder de stress die diëten met zich meebrengen.
Keer op keer blijkt waarom diëten niet werken; ze zorgen slechts voor tijdelijke veranderingen. Door te kiezen voor een gezonde relatie met eten en je lichaam werk je een basis die levenslang meegaat.